του Γεώργιου Χριστοφορίδη

Μετά από εννέα έτη άπνοιας έπνευσε άνεμος στην Commission

1. Πριν από λίγες ημέρες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Commission) απέστειλε προς την ελληνική κυβέρνηση Αιτιολογημένη Γνώμη, με την οποίαν επισημαίνει ότι η ανάπτυξη των τεχνικών συστημάτων εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας στη χώρα εξακολουθεί να παραβιάζει το κοινοτικό δίκαιο. Η αποστολή αιτιολογημένης γνώμης αποτελεί το δεύτερο στάδιο της προβλεπόμενης από τη Συνθήκη διαδικασίας παραπομπής κράτους μέλους στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο γιά ζητήματα παραβίασης του κοινοτικού δικαίου. Το πρώτο στάδιο συνίσταται στην αποστολή Προειδοποιητικής Επιστολής. Στην ελληνική περίπτωση, το στάδιο αυτό εκπληρώθηκε πριν από εννέα ολόκληρα έτη. Ας θυμηθούμε το εν συνόψει περιεχόμενο της Προειδοποιητικής Επιστολής, την οποίαν η Commission απέστειλε το έτος 2014 στην κυβέρνηση :
Α) Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ) του 2008 παραβιάζει,
την Οδηγία 2001/42/ΕΚ, διότι η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεών του (ΣΜΠΕ) δεν περιέχει τις πληροφορίες που η Οδηγία αυτή προβλέπει ως υποχρεωτικές, όπως π.χ. τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των περιοχών Νατούρα 2000 που ενδέχεται να επηρεασθούν από αυτό, καθώς και τις σωρευτικές του επιπτώσεις στο περιβάλλον,
την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, γνωστή ως Νατούρα 2000, επειδή η Στρατηγική ΜΠΕ αυτού παρέλειψε να προβεί σε «δέουσα εκτίμηση» των επιπτώσεών του στις περιοχές Νατούρα 2000 της Ελλάδας, την οποίαν δέουσα εκτίμηση επιβάλλει ως υποχρεωτική η Οδηγία.
Με άλλα λόγια, η Επιτροπή διετείνετο ότι η Ελλάδα ενέκρινε το ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ, δίχως να έχει βεβαιωθεί ότι αυτό δεν θα βλάψει τις προστατευόμενες περιοχές.
Β) Η αδειοδότηση συγκεκριμένου αιολικού πάρκου εντός Ζώνης Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας (ΖΕΠ) στο όρος Οχη της Εύβοιας παραβιάζει την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, διότι δεν είχαν εκτιμηθεί οι σωρευτικές αυτού επιπτώσεις με άλλα παρόμοια έργα στην περιοχή και επομένως οι ελληνικές αρχές δεν είχαν βεβαιωθεί, όπως απαιτεί η Οδηγία, ότι το πάρκο αυτό δεν θα υπονομεύσει την ακεραιότητα της ΖΕΠ.
Γ) Η αδειοδότηση αιολικών πάρκων στην Κρήτη παραβιάζει την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, διότι επισυμβαίνει δίχως να εκτιμώνται οι σωρευτικές τους επιπτώσεις στις προστατευόμενες περιοχές.
2. Κάποιος συμπολίτης μας απευθύνθηκε τότε στη Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος της Επιτροπής, ζητώντας πρόσβαση στο περιεχόμενο της Προειδοποιητικής Επιστολής. Ο Διευθυντής της ανωτέρω Δ/νσης αρνήθηκε να ικανοποιήσει το αίτημά του, επικαλούμενος έναν Κανονισμό, σύμφωνα με τον οποίον « τα θεσμικά όργανα αρνούνται την πρόσβαση σε ένα έγγραφο, η γνωστοποίηση του οποίου θα έθιγε την προστασία των δικαστικών διαδικασιών και της παροχής νομικών συμβουλών εκτός εάν για τη γνωστοποίηση του εγγράφου υπάρχει υπερισχύον δημόσιο συμφέρον». Ένα τέτοιο δημόσιο συμφέρον δεν υπήρχε στην περίπτωση του αιτήματος, έκρινε μεταξύ άλλων ο κος Διευθυντής.
Ο πεισματάρης συμπολίτης μας προσέφυγε στον γενικό Γραμματέα της Commission, εμμένοντας στο αίτημά του. Αυτή τη φορά πληροφόρησε την Επιτροπή, ότι το ελληνικό Συμβούλιο της Επικρατείας, σε ολική αντίθεση με τις διά της Προειδοποιητικής Επιστολής αιτιάσεις, είχε κρίνει το ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ σύμφωνο με το κοινοτικό δίκαιο. Δεδομένου, ότι στο ίδιο Δικαστήριο εκκρεμούσαν αιτήσεις ακυρώσεως των πράξεων αδειοδότησης αιολικών πάρκων σε πολλές προστατευόμενες περιοχές, ήταν ορατός ο κίνδυνος, αφενός δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων σε βάρος του κοινοτικού δικαίου, αφετέρου κλονισμού της συνοχής του δικτύου Νατούρα 2000. Η αποτροπή αυτού του κινδύνου συνιστά και τον λόγο υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, που επιβάλλει τη γνωστοποίηση της Προειδοποιητικής Επιστολής σας, έγραψε ο επίμονος αιτών.
Τελικώς, ο Γενικός Γραμματέας απέρριψε το αίτημα με διάφορα επιχειρήματα, άλλα βάσιμα και άλλα αβάσιμα. Αξίζει όμως να παρατεθεί αυτούσιο ένα απ΄αυτά, ως έχον άμεση σχέση με το θέμα μας : «Στο βαθμό που τα επιχειρήματα που προβάλλετε αποδεικνύουν όντως πιθανό δημόσιο συμφέρον για τη δημοσιοποίηση (το οποίο όπως αναφέρεται ανωτέρω, δεν είναι σαφές στην παρούσα υπόθεση), είμαι της άποψης ότι στην παρούσα υπόθεση το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται καλύτερα από την ταχεία και απρόσκοπτη [η επισήμανση δική μας] ολοκλήρωση της διαδικασίας επί παραβάσει».
Εννέα έτη μετά ταύτα, η συγκεκριμένη «διαδικασία επί παραβάσει» μόλις εισήλθε στο δεύτερο στάδιό της και τούτο δίχως την δημοσιοποίηση της Προειδοποιητικής Επιστολής.
Προς θεού, μη ζητήσει κανείς την δημοσιοποίηση και της Αιτιολογημένης Γνώμης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ανακόπτοντας την αξιοθαύμαστη ταχύτητά της στην άσκηση της συγκεκριμένης αρμοδιότητάς της!

3. Ας παρακολουθήσουμε τώρα τι συνέβη στο χρονικό διάστημα των εννέα ετών, που μεσολάβησε από την αποστολή της ανωτέρω Προειδοποιητικής Επιστολής, μέχρι τη διατύπωση της περί ης ο λόγος Αιτιολογημένης Γνώμης της Commission :
Κατ΄ αρχάς, ολόκληρη η Νότια Εύβοια κατέστη «αιολική Πτολεμαϊδα» και δη με τη σφραγίδα του ανωτάτου ακυρωτικού Δικαστηρίου της χώρας, το οποίο «εξαφάνισε» από το εθνικό δικαιοδοτικό τοπίο την προειδοποιητική επιστολή. Όμως, ακόμη και τη νύκτα, το πανταχού παρόν, παλλόμενο κόκκινο βιομηχανικό φως των εκατοντάδων ανεμογεννητριών, που πολιορκεί τους οικισμούς της Καρυστίας, βγάζει στο φως τη βιομηχανική της τραγωδία.
Αλλά δυστυχώς, δεν πρόκειται μόνον περί της Νοτίου Ευβοίας, για την οποίαν υπενθυμίζουμε με σημασία, ότι εβίωσε και την καταστροφή του βορεινού δασοσκεπούς σιαμαίου αδελφού της, από μία «ανεμπόδιστη» πυρκαϊά.
Με βάση συγκεκριμένες, εξόχως αντιεπιστημονικές διατάξεις του αντικοινοτικού ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ, οι οποίες προωθούν εκ του αφανούς υπέρμετρη βιομηχανική συγκέντρωση ανεμογεννητριών στα πλέον άθικτα φυσικά τοπία της χώρας, όπου ευρίσκεται και το βιογενετικό της απόθεμα, σημειώθηκε φρενίτιδα αδειοδότησης αιολικών πάρκων σε όλους τους ελληνικούς τόπους Νατούρα 2000.
Μεταξύ όλων των περιπτώσεων τέτοιων έργων, δεν απαντάται ούτε μία, κατά την οποίαν να διαπιστώνονται σημαντικές επιπτώσεις (στον προστατευόμενο τόπο), ώστε να ενεργοποιηθούν/εφαρμοσθούν οι διατάξεις της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ περί λήψεως αντισταθμιστικών μέτρων, «προκειμένου να εξασφαλισθεί η προστασία της συνολικής συνοχής του Νατούρα 2000» [ άρθρο 6 παρ. 4 της Οδηγίας].
Μα ακριβώς περί αυτού πρόκειται ! Περί της διασφάλισης της συνοχής, του ελληνικού τμήματος του ιδρυθέντος από την Οδηγία ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου «Νατούρα 2000», το οποίο ελληνικό τμήμα, κατά την εκτίμηση του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας, έχει ήδη απωλέσει τη συνοχή του, ως αποτέλεσμα του ανορθολογικού σχεδιασμού της ελληνικής Πολιτείας και της ακατανόητης από μέρους της προσφοράς σκανδαλωδών προνομίων στη αιολική βιομηχανία, σε βάρος των πυρήνων του εθνικού και κατ΄επέκταση κοινοτικού φυσικού κεφαλαίου.
Εντάξει, αντιλαμβανόμεθα ότι η καταστροφική αλλοίωση του πολυσχιδούς και μοναδικού σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη εθνικού τοπίου, εξ αιτίας της εξάπλωσης της βαρειάς βιομηχανίας του ανέμου, προφανώς δεν ενδιαφέρει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή οποιοδήποτε άλλο όργανο της Ενωσης. Αλλά το γεγονός ότι η περίφημη αρχή της αποτελεσματικότητας του κοινοτικού δικαίου, η οποία επιβάλλει στα κράτη μέλη πολυεπίπεδες υποχρεώσεις, απομειώνοντας την εθνική τους κυριαρχία χάριν της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, δεν εφαρμόσθηκε εν προκειμένω, ώστε να αποτραπούν στην Ελλάδα τετελεσμένα σε βάρος του κοινοτικού δικαίου, αυτό είναι ακατανόητο.

3. Κατόπιν των ανωτέρω, προκύπτουν μοιραίως τα ακόλουθα ερωτήματα :
Για ποιό λόγο χρειάσθηκαν εννέα ολόκληρα έτη, για να θυμηθεί η Επιτροπή την ελληνική παραβίαση του κοινοτικού δικαίου, την οποίαν η ίδια είχε διαπιστώσει;
Είναι τυχαίο το ότι η Αιτιολογημένη Γνώμη της απευθύνθηκε στην ελληνική κυβέρνηση λίγο πριν αυτή αναθεωρήσει το ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ ;
Μήπως η πρωτοφανής αυτή καθυστέρηση σχετίζεται με τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες;
Τις απαντήσεις τις αφήνουμε στο ελληνικό τμήμα της Κοινωνίας των Πολιτών.