Του Ερρίκου Φινάλη

-1-

Ζούμε ένα περίεργο καλοκαίρι. Θα μπορούσαμε να το πούμε μεταιχμιακό. Διότι δεν αντιμετωπίζουμε μόνο οικονομικές δυσκολίες, καταστροφή του περιβάλλοντος, διαρκώς αυτοεξευτελιζόμενους «θεσμούς» (πάλι διαπρέπει το δικαστικό σύστημα…), μια μέχρις αηδίας εθελόδουλη κυβέρνηση και μια μουγκή –για τα σπουδαία– αντιπολίτευση, ή τις όλο και βαρύτερες απειλές της επεκτατικής Τουρκίας. Αυτά, ας πούμε, είναι πληγές «διαχρονικές» (αν και τελευταία όλες παροξύνονται). Συμβαίνουν όμως σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο κι άλλα, εξαιρετικά γεγονότα που προϊδεάζουν για πιο οδυνηρές κρίσεις. Είχαμε για παράδειγμα την απόπειρα δολοφονίας του Τραμπ. Έπειτα τον εξαναγκασμό σε απόσυρση από την προεδρική κούρσα του Μπάιντεν. Και τα δύο, ενδείξεις του πόσο έχει «ξεφύγει» η ενδόρρηξη στο εσωτερικό της βορειοαμερικανικής ελίτ. Ταυτόχρονα συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, με την εμμονική και αυτοκτονική εμπλοκή της επίσημης Ευρώπης στην υπηρεσία των σχεδιασμών της Ουάσιγκτον. Συνεχίζεται και το μακελειό στην κατεχόμενη Παλαιστίνη, με το Ισραήλ να συμπεριφέρεται όχι μόνο ως γενοκτονικές μηχανισμός, αλλά και ως προβοκάτορας που ιδρώνει για να εξαπλώσει τη σύρραξη. Πρόσφατα είχαμε και το λεγόμενο καλοκαιρινό Νταβός, που έλαβε χώρα στην Κίνα υπό το μάλλον ψυχεδελικό, δεδομένων των συνθηκών, σύνθημα «Ένα ειρηνικό μέλλον μέσω των καινοτομιών και των συνεργασιών», με τον Σβαμπ και τους Κινέζους να ανταλλάσσουν κομπλιμέντα!

-2-

Κανείς πια δεν μπορεί να προβλέψει σε τι είδους φθινόπωρο οδηγούμαστε. Το σίγουρο είναι πως η ειρήνη αποτελεί ήδη όνειρο θερινής νυκτός σε πολλές γειτονιές του πλανήτη, και σε παγκόσμιο επίπεδο απειλείται πλέον θανάσιμα. Απειλείται από τις εν εξελίξει πολύνεκρες στρατιωτικές συγκρούσεις στην Ουκρανία, το Σουδάν, τη Βιρμανία κ.α. Υπονομεύεται από την απάνθρωπη γενοκτονία και εθνοκάθαρση στην κατεχόμενη Παλαιστίνη, και την ισραηλινή απόπειρα υποδαύλισης γενικευμένης πολεμικής σύρραξης στην ευρύτερη περιοχή. Πλήττεται από τον ανταγωνισμό των αντίπαλων μεγάλων δυνάμεων για την παγκόσμια κυριαρχία (ΗΠΑ-Κίνα-Ρωσία), από τον επεκτατισμό ανερχόμενων περιφερειακών δυνάμεων όπως η Τουρκία, καθώς και από τη θρασεία απόπειρα των πιο τυχοδιωκτικών κύκλων να πλασάρουν ως θεμιτή δυνατότητα την –περιορισμένης τάχα εμβέλειας– χρήση πυρηνικών όπλων. Δοκιμάζεται από ανοιχτές και μη επεμβάσεις σε τρίτες χώρες, από επιλεκτικές δολοφονίες κ.ο.κ. Με δυο λόγια, όλοι προετοιμάζονται για σύγκρουση, και δεν το κρύβουν. Τεστάρουν νέα «καινοτόμα» όπλα, επανατοποθετούν πυραύλους, στήνουν νέες βάσεις, ασκούν προπαγάνδα τρόμου και στρατιωτικοποιούν καταρχήν την οικονομία, σταδιακά όμως και την κοινωνία. Στην Ευρώπη, το πρώτο άμεσο θύμα της ενισχυόμενης τάσης προς τον πόλεμο και της υποταγής στον ευρωατλαντισμό είναι το βιοτικό επίπεδο των πολιτών. Το δεύτερο, οι πιο βασικές δημοκρατικές ελευθερίες και τα όποια απομεινάρια λαϊκής κυριαρχίας.

-3-

Σ’ αυτές τις συνθήκες συνειδητοποιούμε πόσο αναγκαίο έχει γίνει, πρώτα απ’ όλα στην Ευρώπη, ένα πλατύ και δυναμικό κίνημα για την Ειρήνη – το οποίο θα βαδίζει χέρι-χέρι με κινήματα για τη δημοκρατία, τη λαϊκή κυριαρχία, τη σωτηρία της φύσης και την ευημερία της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Ένα τέτοιο κίνημα για την Ειρήνη θα διακηρύξει ότι οι λαοί δεν θα γίνουν ολοκαύτωμα για να υλοποιηθούν τα σχέδια των ελίτ, και θα προωθήσει έμπρακτα πολιτικές απεμπλοκής των ευρωπαϊκών χωρών από αυτά τα σχέδια και τις πολεμικές συρράξεις. Θα αντιταχθεί στην παρουσία, πόσο μάλλον στην επέκταση και ανάπτυξη, των πυρηνικών όπλων στην Ευρώπη, που την καθιστούν μελλοντικό πεδίο βολής και εξολόθρευσης της ζωής. Θα σταθεί απέναντι σε κάθε μορφής επέμβαση σε τρίτες χώρες και στην καταλήστευσή τους, υπερασπιζόμενο το δικαίωμα κάθε λαού να ζει ελεύθερος στη χώρα του. Θα καταδικάσει τα κατοχικά και επεκτατικά κράτη και τις εγκληματικές πολιτικές τους, που απειλούν την ειρήνη. Θα υποστηρίξει πρωτοβουλίες και θεσμούς που οικοδομούν την αμοιβαία αλληλοκατανόηση, πάντα στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου και δίχως εκπτώσεις στην εθνική κυριαρχία κάθε χώρας. Θα ταχθεί υπέρ μιας πολιτικής ουδετερότητας και όχι ΝΑΤΟποίησης της Ευρώπης, μιας έμπρακτης αποτροπής της πολεμικής κλιμάκωσης, και μιας νέας συμφωνίας για την αμοιβαία ασφάλεια και την ακεραιότητα όλων των χωρών.

-4-

Ίσως απέναντι σε μια τέτοια πρόταση η αντίδραση, είτε αυθόρμητη είτε υποβολιμαία, να είναι «ωραία όλα αυτά, αλλά δεν γίνονται». Καταρχήν, η ιστορία δεν έχει γραφτεί με βάση οποιαδήποτε μοιρολατρία. Αντίθετα, έχει δείξει ξανά και ξανά ότι (όποτε εκπληρώνονται κάποιες ελάχιστες προϋποθέσεις) όλα γίνονται. Σπουδαία και ορμητικά κινήματα έχουν ξεσπάσει «από το πουθενά» και έχουν αποσπάσει σημαντικές παραχωρήσεις. Άλλα χτίστηκαν αργά και βασανιστικά κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες, ώσπου κατάφεραν να τροποποιήσουν τάχα πάγιους συσχετισμούς. Αυτά δεν σημαίνουν ότι η ανάγκη ενός κινήματος για την Ειρήνη μπορεί να υλοποιηθεί εύκολα – το αντίθετο. Υπογραμμίζουν όμως ότι βοά η ανάγκη, κι ότι ο στρουθοκαμηλισμός ή ο ωχαδερφισμός δεν είναι ρεαλισμός. Άρα πρέπει πρώτα να βρεθούν οι προϋποθέσεις, κι έπειτα να καταβληθεί κάθε προσπάθεια να εκπληρωθούν. Εδώ το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι βέβαια ότι με τα υπάρχοντα υλικά, τα εντελώς πια αποσαθρωμένα και αναξιόπιστα, κανένα ουσιαστικό εγχείρημα δεν μπορεί να οικοδομηθεί – ούτε για την Ειρήνη ούτε για οποιαδήποτε άλλη δίκαιη και αναγκαία υπόθεση. Μήπως όμως, συνειδητοποιώντας την ανάγκη, αποφασίζοντας ότι θέλουμε να ανταποκριθούμε σ’ αυτήν, και κατανοώντας ότι απαιτείται η εμπλοκή ευρύτατων κοινωνικών δυνάμεων, έχουμε κάνει κιόλας το πρώτο βήμα για να συμβάλλουμε στη δημιουργία των απαραίτητων νέων υλικών;

-5-

Εάν η λογική που εκτέθηκε παραπάνω είναι μία φορά βάσιμη όσον αφορά γενικά την Ευρώπη, είναι δύο φορές βάσιμη ειδικά για την Ελλάδα (και την Κύπρο). Διότι η χώρα μας, καθοδηγούμενη από μια πολιτική και κοινωνική ελίτ που έχει αποφασίσει πως ο άνευ όρων και ορίων ενδοτισμός είναι η γραμμή που θα διαιωνίσει την ύπαρξή της και τα κέρδη της, ήδη εμπλέκεται σε επικίνδυνο βαθμό –και αποκομίζοντας μόνο ζημιές– τόσο στην ουκρανική σύρραξη όσο και στη μεσανατολική πυριτιδαποθήκη. Υπ’ αυτούς τους όρους, και με εντεινόμενη την απαίτηση της πανταχόθεν αναβαθμισμένης Άγκυρας για παραχωρήσεις ελληνικής κυριαρχίας (με τελικό σκοπό τη φινλανδοποίηση Ελλάδας και Κύπρου), το υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας μας επιδεινώνεται σε δραματικό βαθμό. Γι’ αυτό είναι ακόμη πιο αναγκαία η ανάπτυξη και εδώ ενός κινήματος υπέρ μιας δίκαιης Ειρήνης, το οποίο θα θέτει εμφατικά το αίτημα του σεβασμού του διεθνούς δικαίου, της Ουδετερότητας της Ελλάδας, και του τερματισμού της τουρκικής κατοχής της βόρειας Κύπρου με την αποκατάσταση της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ολόκληρο το νησί. Ενός φιλειρηνικού-αντιπολεμικού κινήματος που θα αντιμάχεται τη ΝΑΤΟποίηση Ελλάδας και Κύπρου, θα υπερασπίζεται την εδαφική ακεραιότητα, την εθνική κυριαρχία και την ανεξαρτησία της χώρας μας, θα καταπολεμά την επικίνδυνη και τυχοδιωκτική ευθυγράμμιση με μεγάλες και περιφερειακές δυνάμεις που δυναμιτίζουν τη γειτονιά μας και ασκούν πολιτικές λεηλασίας, κατοχής και κλιμάκωσης των συγκρούσεων. Και στην ελλαδική περίπτωση ισχύουν βεβαίως οι δυσκολίες υλοποίησης ενός τέτοιου εγχειρήματος και η απαίτηση υπέρβασης των υπαρχόντων υλικών. Εξίσου ισχύει όμως και εδώ η εκτίμηση ότι ο στρουθοκαμηλισμός ή ο ωχαδερφισμός δεν είναι ρεαλισμός.

Ο Ερρίκος Φινάλης είναι δημοσιογράφος – αναλυτής διεθνών θεμάτων & μέλος της επιτροπής στήριξης του Συνεδρίου