Παρά τις φλυαρίες για τα ανθρώπινα ή ατομικά δικαιώματα που τριβελίζουν τα αφτιά μας το τελευταίο διάστημα, παρά το λεπτό ενδιαφέρον των ιθυνόντων για τις μειοψηφίες και την κατοχύρωσή τους, αυτό που βιώνουμε σκληρά είναι η καταπάτηση των στοιχειωδών ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ δικαιωμάτων της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού της χώρας. Βάναυση καταπάτηση, μέχρι κυνικής αναλγησίας και ασυδοσίας, υπέρ των ισχυρών, των τραπεζών, των funds, των μεγαλοϊδιοκτητών.

Στην ουσία το δικαίωμα στην κατοικία είναι ένα εκκρεμές ανάμεσα σε διακηρύξεις και στην αδυσώπητη πραγματικότητα μιας ακραία και πλήρως «απελευθερωμένης» εμπορευματοποίησης της κατοικίας, και μετατροπής της σε πηγή κερδοφορίας. Κι όχι μόνο: τα τελευταία χρόνια συντελείται μια μεγάλη συγκεντροποίηση τίτλων ιδιοκτησίας σε μεγάλες εταιρείες που στοχεύουν στην αλλαγή της χρήσης των κατοικιών, δηλαδή την εκμετάλλευσή τους στους νέους πολεοδομικούς σχεδιασμούς γύρω από τον τουρισμό και άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Μέσα στον κύκλο αυτό, η τιμή των διαμερισμάτων και τα ενοίκια έχουν ανέβει σε δυσθεώρητα ύψη. Σήμερα μοιάζει εντελώς αδύνατο να καλυφθεί το ενοίκιο μιας κατοικίας από τον μισθό ενός εργαζόμενου. Παράλληλα κι όποιος είναι μικροϊδιοκτήτης ή ζει σε ιδιόκτητη κατοικία αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα με την πληρωμή των φόρων (ΕΝΦΙΑ) κάθε χρόνο, τη συντήρηση, και ακόμα περισσότερο την πληρωμή των δόσεων των δανείων. Αυτά είχαν συναφθεί σε εντελώς άλλες συνθήκες –προ μνημονίων– αλλά τώρα πρέπει να αποπληρωθούν με αυξημένο επιτόκιο, κι ενώ είναι σημαντικά μειωμένες όλες οι αποδοχές. Έτσι διατρέχουν τον κίνδυνο να χάσουν το σπίτι τους, που θα περάσει σε κάποιο fund.

Σε όλη αυτήν την επιδρομή, η οποία κουρελιάζει εντελώς τις διακηρύξεις που παραθέσαμε στην αρχή, στόχος είναι η αρπαγή μεγάλου μέρους της περιουσίας (κατοικίες) από όσους αδυνατούν να πληρώσουν τις δόσεις. Μάλιστα έχουν προηγηθεί πωλήσεις πακέτων δανείων από τις τράπεζες σε αρπακτικά σε εντελώς εξευτελιστικές τιμές (τέτοιες που σχεδόν όλοι οι δανειολήπτες θα μπορούσαν να αποπληρώσουν το δάνειό τους), ώστε τα «κοράκια» να συνεχίζουν το ξεζούμισμα των πολιτών και την αρπαγή. Ο τζίρος αυτής της επιχείρησης ανέρχεται γύρω στα 78 δισεκατομμύρια ευρώ! Ποιος ο λόγος να επενδύσει κανείς παραγωγικά, αφού η μπίζνα της αρπαγής της κατοικίας αποφέρει αμύθητα κέρδη;

Αυτός είναι ο κινητήριος τροχός που ανεβάζει τις τιμές των κατοικιών και ανοίγει την όρεξη για παράλογα υψηλά ενοίκια. Συνεπώς το δικαίωμα στην κατοικία καταστρατηγείται συστηματικά και διαρκώς. Κεντρικά από το κράτος, από τις τράπεζες και τους μεγαλοϊδιοκτήτες, από κατασκευαστικές εταιρίες και εταιρίες real estate κ.ο.κ. Άλλωστε η ακολουθούμενη πολιτική «αναδιάρθρωσης» (διάβαζε, ανατίναξης) του τοπίου της κατοικίας είναι βασικός άξονας και προτεραιότητα του ειδικού καθεστώτος, με ρόπαλο τα μνημόνια και όλο το σχετικό πλέγμα «ρυθμίσεων».

Κι όμως, θα υπήρχαν λύσεις. Σε μια χώρα με μεγάλο ποσοστό ιδιοκατοίκησης, ένα σοβαρό πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων για κατασκευή κατοικιών, μια προστασία της κατοικίας των δανειοληπτών, μια επιδότηση των κατοικιών ιδίως για νέους ανθρώπους, ένα πρόγραμμα συντήρησης των κατοικιών, καθώς κι ένας έλεγχος των ενοικίων, θα ήταν τα στοιχειώδη μέτρα μιας Πολιτείας. Τώρα, με την ολοσχερή απόσυρση της πολιτείας από τον τομέα της κατοικίας, μικροϊδιοκτήτες και ενοικιαστές είναι στο έλεος των κάθε λογής κορακιών.

Ένα κίνημα, μια σοβαρή ένωση, μια κεντρική παρέμβαση στο ζήτημα αυτό είναι στοιχειώδες κοινωνικό ζήτημα. Το κοινωνικό ζήτημα στη χώρα συμπεριλαμβάνει όλους τους όρους διαβίωσης που σέβονται την αξία των ανθρώπου, δηλαδή «ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία, και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη, όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες». Εστία, οίκος, κατοικία, ως βασικό δικαίωμα και βάση και άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως παιδεία, υγεία, πολιτισμός, δημοκρατία, ελευθερία.

Η ανθρώπινη υπόσταση, δηλαδή η εν κοινωνία ύπαρξη ανθρώπων, έχει να αντιπαλέψει –ώστε να υπάρχει– την καταστρεπτική πορεία του συστήματος που στηρίζεται στο κέρδος και την εκμετάλλευση!

*Το παραπάνω άρθρο αποτελεί το editorial του “Δρόμου της Αριστεράς” που κυκλοφόρησε το Σάββατο 27/1/2024