16
Ιούλ
Ο Ελληνισμός σε αναζήτηση συλλογικού οράματος Ελευθερίας
Του Ανδρέα Παπαέλληνα* Η Κύπρος, εδώ και πενήντα χρόνια, βιώνει τη μεγαλύτερη δοκιμασία της μακραίωνης
Read more
10
Αυγ
50 χρόνια μετά τους δύο «Αττίλες». Γιατί μας επιβλήθηκε η Χούντα; Και γιατί την απέσυραν;
* Η φωτογραφία που συνοδεύει το άρθρο είναι από την συλλογή χαρακτικών του Κύπριου εικαστικού
Read more
Η Κύπρος ανεξάρτητο Κράτος
Η Κυπριακή Δημοκρατία ανακηρύχθηκε επίσημα στις 16 Αυγούστου 1960, με πρόεδρο τον Μακάριο, αποτέλεσμα του ηρωικού αγώνα του Κυπριακού λαού και της ΕΟΚΑ εναντίον των Βρετανών αποικιοκρατών.
Α
Τουρκανταρσία 1963-1964
Το Νοέμβρη του 1963 ο Μακάριος υπέβαλε προτάσεις στον Τουρκοκύπριο αντιπρόεδρο για αναθεώρηση άρθρων του συντάγματος που απορρίπτονται. Οι Τουρκοκύπριοι αποσύρθηκαν από τις κυβερνητικές και διοικητικές θέσεις και συγκεντρώθηκαν σε αμιγείς τουρκοκυπριακούς θυλάκους, ενώ πυροδοτήθηκαν εντάσεις ανάμεσα στις δύο κοινότητες με ένοπλες συγκρούσεις και νεκρούς. Οι Βρετανοί πέτυχαν τη δημιουργία της Πράσινης Γραμμής στη Λευκωσία που χώριζε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Τούρκοι και Έλληνες φασίστες επιτίθονταν τρομοκρατώντας, ακόμα και δολοφονώντας όποιον αντιδρούσε στο διαχωρισμό των κοινοτήτων.
Α
Διάσκεψη Λονδίνου
Διεξάγεται η διάσκεψη στο Λονδίνο και μεταξύ άλλων προτάθηκε να μην υπάρχουν περιοχές με μεικτό πληθυσμό, αποστολή νατοϊκής ειρηνευτικής δύναμης και ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, προτάσεις που απορρίφθηκαν από τον Μακάριο. Βρετανία και Κύπρος προσέφυγαν στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Με το ψήφισμα που εγκρίθηκε αναγνωρίστηκε η κυπριακή κυβέρνηση σαν αντιπροσωπευτική ολόκληρης της Κύπρου, αποφασίστηκε η αποστολή ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ που στη σύνθεσή της δεν θα υπήρχαν στρατιώτες χωρών του ΝΑΤΟ (εκτός της Βρετανίας) και ο ορισμός μεσολαβητή που θα βοηθούσε στην εξεύρεση λύσης.
Α
Αποστολή Ελληνικής Μεραρχίας
Σε συνάντηση του Μακάριου με τον Γ. Παπανδρέου αποφασίζεται η μυστική αποστολή μιας ελληνικής μεραρχίας στην Κύπρο, Σε απάντηση απόφασης της τουρκικής Βουλής να εξουσιοδοτήσει την κυβέρνηση Ινονού να προχωρήσει σε απόβαση στην Κύπρο όποτε κριθεί αναγκαίο. Συνεχίζονται οι συγκρούσεις στο νησί.
Α
Σχέδιο Ατσεσον
Οι συγκρούσεις συνεχίζονται και σε επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον ο Παπανδρέου αποδέχεται τη διαμεσολάβηση του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άτσεσον, ο οποίος προτείνει δύο διαδοχικά σχέδια διχοτόμησης. Η ελληνική κυβέρνηση τα βλέπει θετικά, αλλά μετά από έντονη παρέμβαση του Μακάριου τα απορρίπτει. Αμέσως αρχίζουν νέες συγκρούσεις, η Τουρκία προχωρεί σε βομβαρδισμούς, η ΕΣΣΔ δηλώνει πως θα βοηθήσει την Κυπριακή Δημοκρατία σε περίπτωση εισβολής (θέση που διαφοροποιεί αργότερα με την δήλωση Γκρομίκο για δύο εθνότητες) και οι Αμερικανοί σχεδιάζουν πραξικοπηματική εφαρμογή του Σχεδίου Άτσεσον με τη συναίνεση της ελληνικής κυβέρνησης.
Α
Απόσυρση Μεραρχίας
Η χούντα επαναλαμβάνει τις ελληνοτουρκικές συνομιλίες χωρίς αποτέλεσμα. Τον Νοέμβρη του 1967, με μια προσχεδιασμένη από την Αθήνα ενέργεια, δυνάμεις ελεγχόμενες από τον Γρίβα καταλαμβάνουν τα υπό τουρκοκυπριακό έλεγχο χωριά Αγ. Θεόδωροι και Κοφινού. Η Τουρκία με την απειλή εισβολής απαιτεί την απόσυρση των ελληνικών στρατευμάτων, την ανάκληση του Γρίβα, τη διάλυση της κυπριακής εθνοφρουράς. Με παρέμβαση του Αμερικανού μεσολαβητή, Σ. Βανς, η χούντα αποδέχεται να αποσύρει την ελληνική μεραρχία, ενώ ο Μακάριος δεν δέχεται διάλυση ή περιορισμό της εθνοφρουράς.
Α
Περίοδος αστάθειας
Ακολουθεί μακρά περίοδος αστάθειας στο νησί, με τις συγκρούσεις μεταξύ Μακαριακών και Αντιμακαριακών, να φτάνουν στα όρια της εμφύλιας σύρραξης. Απόπειρα δολοφονίας του Μακάριου τον Μάρτιο του 1970 και τον Οκτώβριο του 1973, απόπειρα πραξικοπήματος τον Φεβρουάριο του 1972. Ενεργή η εμπλοκή σε όλα τα παραπάνω των ΗΠΑ και ης Χούντας. Συλλαμβάνονται τον Ιούνιο του 1974 τα ηγετικά στελέχη της ΕΟΚΑ Β’ και ο Μακάριος ζητά την απόσυρση των Ελλήνων αξιωματικών της εθνοφρουράς, κατηγορώντας τη χούντα ότι προβαίνει σε ανατρεπτικές ενέργειες.
Α
Επιβολή του προδοτικού πραξικοπήματος
Η χούντα δίνει εντολή για το πραξικόπημα που εκδηλώθηκε στις 15 Ιουλίου 1974. Παρά την αντίσταση, το πραξικόπημα επικρατεί. Ο Μακάριος διαφεύγει στο εξωτερικό και παρευρίσκεται στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας κατηγορώντας τη φασιστική δικτατορία της Αθήνας.
Το προδοτικό πραξικόπημα –που οι ΗΠΑ και η Αγγλία αρνήθηκαν να καταδικάσουν– έδωσε το έναυσμα για να επέμβει η Τουρκία με το πρόσχημα της εγγυήτριας δύναμης. Φυσικά, πριν το κάνει αυτό, είχε εξασφαλίσει την ανοχή τόσο των ΗΠΑ όσο και των Άγγλων οι οποίοι γνώριζαν 3 μέρες πριν για την εισβολή. Όπως είχε ειδοποιηθεί και η χούντα από τον Έλληνα πρέσβη στην Άγκυρα. Και οι γνώστες σιωπούσαν και… περίμεναν.
Α
Αττίλας 1
Τη νύχτα της 19 προς 20 Ιούλη αρχίζει η τουρκική εισβολή με την κωδική ονομασία «Αττίλας 1». Πολεμικά πλοία αποβιβάζουν τουρκικά στρατεύματα στη βόρεια πλευρά του νησιού και αεροπλάνα βομβαρδίζουν και κατακαίουν με βόμβες ναπάλμ την ύπαιθρο, την ίδια στιγμή που το ελληνικό γενικό επιτελείο συνιστά «αυτοσυγκράτηση». Στην Ελλάδα κηρύσσεται γενική επιστράτευση και στις 20 Ιούλη το Συμβούλιο Ασφαλείας ζητά κατάπαυση του πυρός, άμεσο τερματισμό της ξένης στρατιωτικής επέμβασης, άμεση αποχώρηση όλου του ξένου στρατιωτικού προσωπικού.
Α
Κατάπαυση πυρός - Πτώση της Χούντας
Η Τουρκία συμφωνεί σε κατάπαυση του πυρός, αφού έχει ολοκληρωθεί η κατάληψη της Κυρήνειας. Κάτω από το βάρος της προδοσίας της Κύπρου χούντα του Ιωαννίδη πέφτει και παραδίνεται η πολιτική εξουσία στον Καραμανλή. Παράλληλα, παραιτείται και ο Σαμψών παραδίδοντας την εξουσία στον Κληρίδη, τότε πρόεδρο της Βουλής.
Α